Thuế tài nguyên là thuế gián thu phải nộp cho Nhà nước khi khai thác tài nguyên thiên nhiên. Cách hạch toán thuế tài nguyên (TK 3336) không quá phức tạp tuy nhiên phải tuân theo nguyên tắc hạch toán của tài khoản Thuế (TK 333). Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn chi tiết cách hạch toán và ví dụ minh họa cho loại thuế này.
Nguyên tắc hạch toán tài khoản 3336 (tuân theo nguyên tắc hạch toán tài khoản 333)
a) Tài khoản này dùng để phản ánh quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước về khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản khác phải nộp, đã nộp, còn phải nộp vào Ngân sách Nhà nước trong kỳ kế toán năm.
b) Doanh nghiệp chủ động tính, xác định và kê khai số thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp cho Nhà nước theo luật định; Kịp thời phản ánh vào sổ kế toán số thuế phải nộp, đã nộp, được khấu trừ, được hoàn…
c) Thuế tài nguyên là thuế gián thu nên về bản chất là khoản thu hộ bên thứ ba. Vì vậy thuế tài nguyên cũng tương tự như các loại thuế gián thu khác, nó được loại trừ ra khỏi số liệu về doanh thu gộp trên Báo cáo tài chính hoặc các báo cáo khác.
Doanh nghiệp có thể lựa chọn việc ghi nhận doanh thu và số thuế gián thu phải nộp trên sổ kế toán bằng một trong 2 phương pháp:
– Tách và ghi nhận riêng số thuế gián thu phải nộp ngay tại thời điểm ghi nhận doanh thu. Theo phương pháp này doanh thu ghi trên sổ kế toán không bao gồm số thuế gián thu phải nộp, phù hợp với số liệu về doanh thu gộp trên Báo cáo tài chính và phản ánh đúng bản chất giao dịch;
– Ghi nhận số thuế gián thu phải nộp bằng cách ghi giảm số doanh thu đã ghi chép trên sổ kế toán. Theo phương pháp này, định kỳ mới ghi giảm doanh thu đối với số thuế gián thu phải nộp, số liệu về doanh thu trên sổ kế toán có sự khác biệt so với doanh thu gộp trên Báo cáo tài chính.
Trong mọi trường hợp, chỉ tiêu “Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ” và chỉ tiêu “Các khoản giảm trừ doanh thu” của báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh đều không bao gồm các khoản thuế gián thu phải nộp.
d) Đối với các khoản thuế được hoàn, được giảm, kế toán phải phân biệt rõ số thuế được hoàn, được giảm là thuế đã nộp ở khâu mua hay phải nộp ở khâu bán và thực hiện theo nguyên tắc:
– Đối với số thuế đã nộp ở khâu mua được hoàn lại, kế toán ghi giảm giá trị hàng mua hoặc giảm giá vốn hàng bán, giảm chi phí khác tùy theo từng trường hợp cụ thể.
– Đối với số thuế đã nộp ở khâu nhập khẩu nhưng hàng nhập khẩu không thuộc quyền sở hữu của đơn vị, khi tái xuất được hoàn thì kế toán ghi giảm khoản phải thu khác (ví dụ thuế nhập khẩu đã nộp của hàng nhận gia công được hoàn lại khi tái xuất…);
– Đối với số thuế phải nộp khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ nhưng sau đó được giảm, được hoàn, kế toán ghi nhận vào thu nhập khác.
đ) Nghĩa vụ đối với NSNN trong giao dịch ủy thác xuất – nhập khẩu:
– Trong giao dịch ủy thác xuất nhập khẩu (hoặc các giao dịch tương tự), nghĩa vụ đối với NSNN được xác định là của bên giao ủy thác
– Bên nhận ủy thác được xác định là bên cung cấp dịch vụ cho bên giao ủy thác trong việc chuẩn bị hồ sơ, kê khai, thanh quyết toán với NSNN (người nộp thuế hộ cho bên giao ủy thác).
– TK 333 chỉ sử dụng tại bên giao ủy thác, không sử dụng tại bên nhận ủy thác. Bên nhận ủy thác với vai trò trung gian chỉ phản ánh số thuế phải nộp vào NSNN là khoản chi hộ, trả hộ trên TK 3388 và phản ánh quyền được nhận lại số tiền đã chi hộ, trả hộ cho bên giao ủy thác trên TK 138. Căn cứ để phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với NSNN của bên giao ủy thác như sau:
+ Khi nhận được thông báo về số thuế phải nộp, bên nhận ủy thác bàn giao lại cho bên giao ủy thác toàn bộ hồ sơ, tài liệu, thông báo của cơ quan có thẩm quyền về số thuế phải nộp làm căn cứ ghi nhận số thuế phải nộp trên TK 333.
+ Căn cứ chứng từ nộp tiền vào NSNN của bên nhận ủy thác, bên giao ủy thác phản ánh giảm số phải nộp NSNN.
e) Kế toán phải mở sổ chi tiết theo dõi từng khoản thuế, phí, lệ phí và các khoản phải nộp, đã nộp và còn phải nộp.
Cách hạch toán thuế tài nguyên
Bên Nợ:
- Số thuế GTGT đã được khấu trừ trong một kỳ.
- Số thuế, phí, lệ phí và các khoản cần phải nộp, đã nộp vào Ngân sách Nhà nước.
- Số thuế được giảm trừ vào số thuế cần phải nộp.
- Số thuế GTGT của hàng bán bị trả lại hoặc bị giảm giá.
Bên Có:
- Số thuế GTGT đầu ra và số thuế GTGT hàng nhập khẩu cần phải nộp.
- Số thuế, phí, lệ phí và những khoản khác phải nộp vào Ngân sách Nhà nước.
Số dư bên Có: Số thuế, phí, lệ phí và các khoản khác còn lại phải nộp vào Ngân sách Nhà nước.
Số dư bên Nợ (nếu có) của TK 333 sẽ phản ánh số thuế và các khoản đã nộp lớn hơn số thuế và các khoản phải nộp cho Nhà nước, hoặc có thể phản ánh số thuế đã nộp được xét miễn, giảm hoặc cho thoái thu nhưng vẫn chưa thực hiện việc thoái thu.
Hạch toán thuế tài nguyên (TK 3336) theo thông tư 200 và 133
Tài khoản 3336 – Thuế tài nguyên: Phản ảnh thuế tài nguyên phải nộp, đã nộp và còn phải nộp vào Ngân sách Nhà nước.
Hạch toán thuế tài nguyên theo thông tư 200:
- Xác định số thuế tài nguyên phải nộp tính vào chi phí sản xuất chung, ghi:
Nợ TK 627 – Chi phí sản xuất chung (6278)
Có TK 3336 – Thuế tài nguyên
- Khi thực nộp thuế tài nguyên vào Ngân sách Nhà nước, ghi:
Nợ TK 3336 – Thuế tài nguyên
Có các TK 111 – Tiền mặt, 112 – Tiền gửi ngân hàng
Hạch toán thuế tài nguyên theo thông tư 133:
- Xác định số thuế tài nguyên phải nộp, ghi:
Nợ TK 514 – Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang
Có TK 3336 – Thuế tài nguyên
- Khi thực nộp thuế tài nguyên vào Ngân sách Nhà nước, ghi:
Nợ TK 3336 – Thuế tài nguyên
Có các TK 111 – Tiền mặt, 112 – Tiền gửi ngân hàng
Bài tập ví dụ
Công ty M sản xuất một số mặt hàng thuộc đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thuế, tổ chức kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên.
Trong tháng 1, phòng kế toán có tài liệu liên quan đến các khoản thuế và các khoản phải nộp ngân sách như sau:
Số dư đầu tháng 1:
TK 333: 2.000.000đ trong đó chi tiết TK 33311: 2.000.000đ.
Phát sinh trong tháng:
- Công ty đã chi tiền mặt nộp thuế môn bài năm nay theo thông báo: 3.000.000đ.
- Nhận được thông báo nộp thuế tài nguyên trong kỳ: 2.000.000đ.
- Đến kỳ thanh toán lương, công ty tiến hành khấu trừ lương của công nhân viên phần thuế TNCN để nộp cho nhà nước: 5.000.000đ.
- Mua một xe con sử dụng phải đóng lệ phí trước bạ: 6.000.000đ.
- Nhận thông báo tạm nộp thuế TNDN quý I năm nay: 10.000.000đ.
- Tổng hợp tình hình tiêu thụ sản phẩm trong tháng: giá bán sản phẩm chưa thuế 100.000.000đ, thuế GTGT 10%, trong đó chưa thu tiền khách hàng 50% giá thanh toán, thu bằng TGNH 30% và bằng tiền mặt 20%.
- Nhận lại một số sản phẩm đã tiêu thụ tháng 2, nhập kho theo giá vốn 800.000đ, giá bán hàng trả lại 1.100.000đ (gồm thuế GTGT 100.000đ) trừ vào số tiền khách hàng còn nợ.
Yêu cầu:
Trình bày bút toán ghi sổ.
Bài giải:
1.
Nợ TK 642: 3.000.000
Có TK 3338: 3.000.000
Nợ TK 3338: 3.000.000
Có TK 111: 3.000.000
2.
Nợ TK 627: 2.000.000
Có TK 3336: 2.000.000
Nợ TK 334: 5.000.000
Có TK 3335: 5.000.000
4.
Nợ TK 211: 6.000.000
Có TK 3339: 6.000.000
Khi đóng lệ phí trước bạ:
Nợ TK 3339: 6.000.000
Có TK 111: 6.000.000
5.
Nợ TK 8211: 10.000.000
Có TK 3334: 10.000.000
6.
Nợ TK 131: 55.000.000
Nợ TK 112: 33.000.000
Nợ TK 111: 22.000.000
Có TK 33311: 10.000.000
Có TK 511: 100.000.000
7.
Nợ TK 155: 800.000
Có TK 632: 800.000
Nợ TK 531: 1.000.000
Nợ TK 33311: 100.000
Có TK 131: 1.100.000
III. Kê khai thuế tài nguyên
1. Hồ sơ khai thuế tài nguyên (trừ dầu thô, khí thiên nhiên)
Hồ sơ khai quyết toán thuế tài nguyên bao gồm:
– Tờ khai quyết toán thuế tài nguyên
– Các tài liệu liên quan đến việc miễn, giảm thuế tài nguyên kèm theo (nếu có).
2. Nơi nộp hồ sơ khai thuế tài nguyên
Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên thiên nhiên nộp hồ sơ khai thuế tài nguyên cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
3. Thời hạn nộp tờ hồ sơ khai thuế tài nguyên:
Khai thuế tài nguyên tháng: Chậm nhất là ngày ngày 20 của tháng tiếp theo. Báo cáo quyết toán thuế tài nguyên năm: Chậm nhất là ngày thứ 90 (chín mươi), kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính.
———-
UBot – Hệ sinh thái tự động hoá toàn diện cho doanh nghiệp – cung cấp hơn 100+ robot ảo tự động hóa cho từng quy trình cụ thể của hơn 3000+ doanh nghiệp thuộc đa dạng các lĩnh vực với chi phí hợp lý. Nổi bật nhất trên thị trường là các giải pháp:
- UBot Invoice – Xử lý hoá đơn tự động hoá
- UBot ePayment – Hỗ trợ tự động tạo và duyệt đề nghị thanh toán theo từng cấp và từng bộ phận.
- UBot Matching – Giải pháp tự động đối chiếu chứng từ mua hàng
- UBot Statement – Giải pháp đối chiếu sao kê ngân hàng và hạch toán công nợ
Quý doanh nghiệp quan tâm xin mời tham khảo và nhận tư vấn bộ giải pháp tự động hóa cho doanh nghiệp tại đây: https://ubot.vn
