Chi phí chìm (sunk cost) thường tạo ra bẫy tâm lý khiến nhà đầu tư hay doanh nghiệp ra quyết định thiếu chính xác do tiếc nuối các công sức đã bỏ ra trong qúa khứ. Vậy chi phí chìm là gì, làm thế nào để tránh “bẫy” chi phí chìm, cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Chi phí chìm là gì
Chi phí chìm (sunk cost) là một khái niệm mô tả những chi phí đã bị tiêu tốn trong quá khứ và không thể thu hồi lại được.
Loại chi phí này không được đưa vào những tính toán của dự án, mặc dù chi phí chìm vẫn là nguồn lực tiêu tốn của doanh nghiệp. Do đó, những khoản tiền này đã “chìm” vào quá khứ và không còn ảnh hưởng đến quyết định tương lai.
Nhìn chung, đặc điểm của chi phí chìm là:
- Đã tiêu tốn trong quá khứ
- Không thể thu hồi lại
- Không liên quan đến giá trị tương lai, không ảnh hưởng đến các quyết định tương lai
Chi phí chìm bao gồm những gì
Trong doanh nghiệp, chi phí chìm có thể bao gồm các khoản ví dụ sau đây:
– Chi phí phát triển sản phẩm
Khi doanh nghiệp đã đầu tư một số tiền lớn vào việc nghiên cứu, phát triển, và sản xuất một sản phẩm mới, nhưng sau đó nhận thấy rằng thị trường không chấp nhận hoặc không có nhu cầu cho sản phẩm đó. Các chi phí phát triển sản phẩm này trở thành chi phí chìm.
– Chi phí xây dựng hoặc mua tài sản
Khi doanh nghiệp đã xây dựng hoặc mua một tài sản cụ thể như nhà xưởng, máy móc, công nghệ,… và sau đó quyết định không sử dụng nó nữa hoặc bán đi, chi phí đã chi trả cũng trở thành chi phí chìm do chúng không thể thu hồi và không mang lại tác dụng nữa.
– Chi phí đào tạo nhân viên
Khi doanh nghiệp đã đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nhân viên, nhưng sau đó nhân viên đó rời bỏ công ty hoặc không làm việc hiệu quả, chi phí đào tạo trở thành chi phí chìm.
– Các chi phí quảng cáo không thành công
Khi doanh nghiệp đã chi tiền vào chiến dịch quảng cáo hoặc marketing, nhưng không đạt được kết quả mong đợi hoặc không có tăng trưởng doanh số bán hàng, chi phí quảng cáo đó trở thành chi phí chìm.
Bẫy chi phí chìm
Bẫy chi phí chìm (chi phí chìm fallacy) là một sai lầm tư duy phổ biến mà con người rơi vào khi đưa ra quyết định dựa trên các chi phí chìm (chi phí chìm) mà đã xảy ra trong quá khứ. Thông thường, người ta khó lòng từ bỏ những chi phí đã bỏ ra, và vì vậy, họ tiếp tục đầu tư thêm tiền, thời gian hoặc nỗ lực vào một dự án, hoạt động hoặc quyết định không hiệu quả chỉ vì họ đã đổ quá nhiều tài nguyên vào đó.
Một số ví dụ về bẫy chi phí chìm gồm:
– Dự án không thành công
Một doanh nghiệp đã đầu tư một lượng lớn tiền và thời gian vào một dự án nhưng sau đó nhận thấy rằng dự án không còn khả thi hoặc không mang lại lợi nhuận. Thay vì từ bỏ, họ tiếp tục đầu tư vào dự án với hy vọng có thể thu hồi lại các khoản chi phí đã bỏ ra.
– Quyết định cá nhân
Một người đã mua một chiếc vé xem một buổi diễn nhưng không thể tham gia do có việc khẩn cấp. Họ quyết định bỏ việc khẩn cấp để đi xem diễn chỉ vì đã bỏ tiền vào vé.
– Đầu tư tài chính
Một nhà đầu tư đã mua cổ phiếu của một công ty và sau đó giá cổ phiếu giảm mạnh. Thay vì cắt lỗ và bán cổ phiếu, nhà đầu tư giữ lại vì không muốn chấp nhận số tiền đã thua lỗ.
Cách tránh bẫy chi phí chìm
Để tránh bẫy chi phí chìm và đưa ra quyết định hiệu quả, hãy thực hiện những cách sau:
– Nhận thức về chi phí chìm
Đầu tiên, hiểu rõ về khái niệm chi phí chìm và công nhận rằng những chi phí đã xảy ra không thể thay đổi hay lấy lại được. Nhìn nhận chúng như là những thông tin quá khứ và không nên ảnh hưởng đến quyết định tương lai.
– Xem xét tương lai
Đưa ra quyết định dựa trên tiềm năng và lợi ích trong tương lai thay vì dựa vào những chi phí chìm. Xem xét các tùy chọn, ưu và nhược điểm của chúng, và đánh giá xem chúng có đáng đầu tư thêm không.
– Cân nhắc tùy chọn thay thế
Nếu một dự án hoặc quyết định không còn hiệu quả, hãy xem xét các tùy chọn thay thế có tiềm năng tốt hơn. Điều này giúp tập trung vào các cơ hội mới thay vì tiếp tục đổ tài nguyên vào những gì đã không thành công.
– Sử dụng phân tích chi phí-hiệu quả
Áp dụng phân tích chi phí-hiệu quả để đánh giá lại chi phí và lợi ích của một dự án hoặc quyết định. Nếu lợi ích không đáng kể hoặc không đáng đầu tư thêm, hãy xem xét từ bỏ dự án.
– Đưa ra quyết định dựa trên thông tin hiện tại
Không dựa vào quá khứ hoặc những quyết định đã xảy ra, hãy đánh giá dựa trên thông tin hiện tại và tình hình thực tế để đưa ra quyết định tốt nhất cho tương lai.
Để tránh bẫy chi phí chìm, quan trọng là tập trung vào các yếu tố tương lai và tiềm năng khi đưa ra quyết định. Cần xem xét những lợi ích và rủi ro trong tương lai thay vì bị ràng buộc bởi những gì đã xảy ra trong quá khứ. Thông qua việc đánh giá thực tế và cân nhắc tỷ lệ lợi nhuận và rủi ro, người ta có thể đưa ra quyết định thông minh và tối ưu cho sự thành công trong kinh doanh và cuộc sống.
UBot – Hệ sinh thái tự động hoá toàn diện cho doanh nghiệp – cung cấp hơn 100+ robot ảo tự động hóa cho từng quy trình cụ thể của hơn 3000+ doanh nghiệp thuộc đa dạng các lĩnh vực với chi phí hợp lý. Nổi bật nhất trên thị trường là các giải pháp:
- UBot Invoice – Xử lý hoá đơn tự động hoá
- UBot ePayment – Hỗ trợ tự động tạo và duyệt đề nghị thanh toán theo từng cấp và từng bộ phận.
- UBot Matching – Giải pháp tự động đối chiếu chứng từ mua hàng
- UBot Statement – Giải pháp đối chiếu sao kê ngân hàng và hạch toán công nợ
Quý doanh nghiệp quan tâm xin mời tham khảo và nhận tư vấn bộ giải pháp tự động hóa cho doanh nghiệp tại đây: https://ubot.vn
