Theo nhà phân tích mạo hiểm Cameron Stanfill của Pitchbook, “hiện tượng kỳ lân” với các vòng gọi vốn khổng lồ cho các công ty khởi nghiệp đang trở nên “bùng nổ”, thể hiện qua làn sóng kỷ lục về hoạt động IPO.
Hiện tượng này được tạo ra một nhờ vào hàng nghìn tỷ đô la vốn đầu tư mạo hiểm được rót vào các công ty khởi nghiệp trong thập kỷ qua. Cũng theo vị chuyên gia này, làn sóng của các start-up tỷ đô với định giá cao ngất ngưởng sẽ không có dấu hiệu hạ nhiệt trong năm 2022.
Theo Ernst & Young (một trong 4 hãng kiểm toán lớn nhất thế giới), năm 2021 đã thiết lập một kỉ lục với 2.388 công ty huy động được số vốn lên đến 453 tỷ đô la – khối lượng giao dịch trong năm cao nhất từ trước đến nay. Tại Hoa Kỳ, khối lượng giao dịch cũng phá vỡ kỷ lục, với gần 1.100 công ty niêm yết cổ phiếu và huy động được gần 260 tỷ USD. Sàn giao dịch tiền điện tử Coinbase, công ty môi giới trực tuyến Robinhood và đối thủ của Tesla, Rivian là một trong những công ty thu hút các nhà đầu tư mạnh nhất và thúc đẩy làn sóng kỷ lục về các đợt IPO (Innitials Public Offering) và niêm yết trực tiếp.
Hiện nay, gã khổng lồ tư nhân TPG, dịch vụ giao đồ ăn Instacart và công ty cung cấp cổ phiếu Meme Reddit đang nằm trong số các công ty chuẩn bị IPO. Stanfill dự kiến số lượng giao dịch có thể tiếp tục đạt đến kỉ lục mới vào năm 2022, nhưng không hoàn toàn chắc chắn là giá trị giao dịch liệu có gia tăng cùng với số lượng hay không. Ông lý giải điều này từ ví dụ về Coinbase và nền tảng trò chơi Gen-Z Roblox. Hai công ty này đã chọn niêm yết trực tiếp vào tháng 3/2021 sau khi trì hoãn vào năm 2020 do bối cảnh lo ngại giá cổ phiếu tăng đột biến sau IPO.
Sự bùng nổ của số lượng thương vụ IPO
Số lượng công ty IPO tại Hoa Kỳ đạt kỷ lục hàng năm chỉ sáu tháng trong năm 2021
(Nguồn: EY)
Nhà tư vấn chiến lược thị trường Lindsey Bell thì cho rằng, “IPO có thể hấp dẫn như một tấm vé số, nhưng rất khó để biết tổ chức nào sẽ là bùng nổ hay phá sản”. Bất chấp sự sôi động của thị trường xung quanh các đợt niêm yết công khai, Bell cảnh báo những cổ phiếu mới thường tiềm ẩn rủi ro cao hơn những cổ phiếu có thời hạn sử dụng lâu hơn. Ví dụ, giá cổ phiếu Coinbase đã tăng vọt 75% vào ngày giao dịch đầu tiên. Nhưng sau đó đã giảm hơn 45% và chạm mức đáy thấp kỷ lục do sự hưng phấn về giao dịch mới thì đã hạ nhiệt đi kèm sự lao dốc của giá các đồng tiền điện tử.
Ally Invest’s Lindsey Bell cũng lưu ý rằng:
“Bất chấp sự bùng nổ của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ, giá cổ phiếu của một nửa số công ty niêm yết trên các sàn giao dịch của Hoa Kỳ từ năm 2015 đến năm 2019 đều thấp hơn mức giá khi IPO”
Renaissance IPO ETF, có tài sản khoảng 700 triệu đô la và chào mời quyền sở hữu qua các đợt IPO “lớn nhất, thanh khoản tốt nhất, mới được niêm yết” của Hoa Kỳ, đã tăng vọt 107% vào năm 2020 nhưng giảm mạnh khoảng 9,5% vào năm 2021. Bell cho biết: “Đây không phải là một xu hướng mới” về kết quả hoạt động kém hiệu quả sau IPO”.
Trong khi đó, sự biến động của thị trường chứng khoán đã tăng lên mức cao nhất trong 11 tháng vào tháng 12 sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ công bố kế hoạch tăng lãi suất ba lần trong năm nay và loại bỏ hoàn toàn việc mua trái phiếu thời đại dịch vào tháng 3 để đối phó với lạm phát tăng cao, kéo S&P (một chỉ số cổ phiếu dựa trên cổ phiếu phổ thông của các công ty có vốn hóa thị trường lớn nhất niêm yết trên NYSE hoặc NASDAQ) giảm gần 4% so với mức đóng cửa kỷ lục chỉ vài ngày trước đó. Stanfill cho biết lãi suất cao hơn, có xu hướng ảnh hưởng đến thu nhập của công ty đại chúng và giá cổ phiếu, nhiều biến động hơn có thể làm trì hoãn một số kế hoạch IPO hoặc thậm chí làm nản lòng những người khác trong ngắn hạn.
Kỷ lục Giao dịch và Kỷ lục gọi vốn
Hàng tỷ đô la đã được huy động từ các đợt IPO (Ảnh: Forbes)
Mặc dù rủi ro ngày càng tăng, vẫn có một số lượng lớn các công ty mua lại với mục đích đặc biệt tích cực, tìm kiếm các giao dịch và có khả năng tạo ra một đợt IPO lớn, Stanfill lưu ý. Khoảng 575 SPAC (những công ty “rỗng” được thành lập để niêm yết lần đầu (IPO) trên thị trường chứng khoán) hiện đang được huy động khoảng 155 tỷ đô la Mỹ cho các công ty tư nhân mong muốn niêm yết trên sàn giao dịch của Hoa Kỳ sánh ngang với kỷ lục 606 SPAC đã đưa các công ty lên niêm yết vào năm ngoái. (Forbes Media đã thông báo vào tháng 8 rằng công ty này sẽ IPO thông qua SPAC trong năm nay.). Lợi tức của nhà tài trợ SPAC — có khả năng đủ để thúc đẩy thị trường IPO mặc dù rủi ro vẫn còn, đặc biệt là vì hầu hết các công ty không có quá hai năm để đạt được thỏa thuận hoặc phải trả lại tiền mặt.
Thị trường IPO đang chuẩn bị cho một năm bùng nổ nữa, nhưng như đã nói ở trên, vẫn chưa rõ liệu nó sẽ dẫn đến bùng nổ hay phá sản cho các công ty.
Những công ty tiềm năng mà bạn có thể theo dõi trước đợt IPO vào năm 2022
Chime
Định giá mới nhất: 25 tỷ đô la sau khi gọi vốn vào tháng 9
Ngân hàng kỹ thuật số Chime của San Francisco đang đàm phán để IPO với mức định giá lên tới 45 tỷ USD vào tháng 3/2022 (Ảnh: 1Click)
Công ty vẫn chưa đưa ra kế hoạch chính thức, tuy nhiên Giám đốc điều hành Chris Britt của Chime đã cho biết vào tháng 9 năm 2020 rằng Chime sẽ trở thành “sẵn sàng IPO” trong vòng một năm. “Tôi có thể nhận được các cuộc gọi từ hai SPAC mỗi tuần để xem liệu chúng tôi có quan tâm đến việc nhanh chóng tham gia vào thị trường hay không,”
Discord
Định giá mới nhất: 15 tỷ đô la sau khi gọi vốn vào tháng 9
Discord thu hút được nhiều sự chú ý sau thương vụ được mua bởi với Microsoft tháng 4/2021 (Ảnh: Coin98)
Mặc dù dịch vụ trò chuyện trực tuyến vẫn chưa có thông báo chính thức, nhưng các nhà đầu tư đã để mắt đến một đợt IPO của Discord kể từ khi công ty kết thúc đàm phán với Microsoft vào tháng 4 để được mua lại với giá ít nhất 10 tỷ USD. “Chúng tôi đã nhận được rất nhiều lời đề nghị,” Giám đốc điều hành và đồng sáng lập Jason Citron, người đã bán một công ty khởi nghiệp trò chơi với giá 104 triệu đô la vào năm 2011 đã tiết lộ với CNBC. Citron gọi đây là “cơ hội lớn” cho công ty và khoảng 150 triệu người dùng đang hoạt động nhưng không công bố kế hoạch cụ thể.
Impossible
Định giá mới nhất: 4 tỷ đô la sau khi vòng gọi vốn vào tháng 8 năm 2020
Người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Pat Brown cho biết vào tháng 11, một đợt IPO là “không thể tránh khỏi” đối với công ty thực phẩm ăn chay này, nhưng ông chưa thông báo về mốc thời gian rõ ràng. Các báo cáo chỉ ra Impossible, công ty đã huy động được khoảng 1,5 tỷ đô la kể từ khi thành lập vào năm 2011, đang để mắt tới mức định giá 10 tỷ đô la – báo hiệu sự cạnh tranh thực sự đối với nhà sản xuất bánh mì kẹp dựa trên thực vật Beyond, được niêm yết trên Nasdaq vào năm 2019 và trị giá khoảng 5 tỷ đô la.
Thịt, sữa và cá — tất cả đều được làm từ thực vật. Công ty thực phẩm thuần chay Impossible đã huy động được gần 2 tỷ đô la kể từ khi thành lập vào năm 2011 (Ảnh: Forbes)
Instacart
Định giá mới nhất: 39 tỷ đô la sau vòng gọi vốn tháng 3
Dịch vụ giao hàng tạp hóa ban đầu hy vọng sẽ thâm nhập thị trường đại chúng vào năm ngoái với mức định giá được dự đoán là 50 tỷ đô la, nhưng CEO mới Fidji Simo đã trì hoãn kế hoạch sang năm nay để giúp mở rộng dịch vụ giao thức ăn đơn giản. Thị trường đã lập tức phản ứng với đối thủ cạnh tranh DoorDash, công ty có cổ phiếu đã giảm khoảng 15% kể từ ngày giao dịch đầu tiên vào tháng 12 năm 2020.
Định giá mới nhất: 10 tỷ đô la sau khi gọi vốn vào tháng 8
Reddit có mức gọi vốn rất cao so với giá trị giao dịch của các đối thủ cạnh tranh như Facebook và Twitter (Ảnh: Forbes)
Vào ngày 15 tháng 12, Reddit đã bí mật nộp hồ sơ để niêm yết trong năm nay, nhưng không tiết lộ chi tiết về tình hình tài chính và cho biết họ vẫn chưa xác định số vốn mà họ muốn huy động. Kể từ sai vòng gọi vốn lớn vào tháng 8, mạng xã hội này được cho là đang xem xét mức định giá 15 tỷ đô la. Mặc dù con số này quá cao so với bội số giao dịch của các đối thủ cạnh tranh như Facebook và Twitter, các Redditors vẫn háo hức kêu gọi để biến nền tảng này trở thành cổ phiếu meme tiếp theo.
Stripe
Định giá mới nhất: 95 tỷ đô la sau vòng gọi vốn vào tháng 4
Stripe được xem là một kỳ lân công nghệ Fintech mới của thế giới (Ảnh: Stripe)
TPG
Tài sản đang quản lý: 109 tỷ đô la vào tháng 12/2021
Cuối tháng trước, công ty tư nhân do hai tỷ phú James Coulter và David Bonderman sáng lập đã công bố kế hoạch niêm yết trên sàn giao dịch Nasdaq. Mặc dù đang giữ kín nhiều chi tiết, công ty đã liệt kê quy mô chào bán là 100 triệu đô la và con số này có thể tăng lên tùy thuộc vào sự quan tâm của nhà đầu tư. TPG đang để mắt với mức định giá là 10 tỷ đô la, nắm giữ cổ phần lớn trong CAA, Vice Media và Spotify. Sự ra mắt của TPG sẽ thổi một luồng sinh khí mới vào niêm yết cổ phiếu công khai vốn tư nhân sau một đợt bùng nổ lớn của các giao dịch mua lại.
Trump Media
Định giá mới nhất: 2 tỷ đô la vốn hóa thị trường tính đến tháng 1
Cựu Tổng thống Donald Trump khiến các nhà đầu tư mê mẩn sau khi công bố kế hoạch đưa công ty truyền thông xã hội của mình ra công chúng thông qua SPAC vào tháng 10. Cổ phiếu của Digital World Acquisition Corp., đã tăng vọt hơn 1.700% khi các nhà đầu tư cá nhân đổ xô vào cổ phiếu thời điểm cuối năm ngoái – mức vốn hóa thị trường lên đến 10 tỷ đô la so với mức định giá dự kiến là 875 triệu đô la. Tuy nhiên ngay sau đó giá đã sụt giảm 70 % sau khi sự hưng phấn của thị trường không còn. Công ty, được thành lập vào tháng hai và vẫn chưa phát hành sản phẩm hay dịch vụ nào. Điều này dấy lên sự nghi ngờ về kế hoạch kiếm tiền từ cơn sốt cổ phiếu bằng cách huy động khoảng 1 tỷ đô la từ các nhà đầu tư. Sau đó, Ủy ban chứng khoán Mỹ SEC đã bắt đầu một cuộc điều tra về giao dịch chứng khoán và thông tin liên lạc cấp cao. Mặc dù không ai bị cáo buộc về hành vi sai trái, nhưng không rõ điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động kiếm tiền của Trump.
